“We’re going to be killed!”
“Hurl the mover till his starting!”
Geintje van Jeremy Clarkson? Nee, echt waar!
De zoektocht van Clarkson en James May naar de eerste auto met de bediening zoals we die nu nog gebruiken – pedalen in de juiste volgorde, etcetera – is terug te zien in aflevering 8 van seizoen 10: zie YouTube. Daarin is een belangrijke rol weggelegd voor deze DeDion Bouton Model Q uit 1904, maar belangrijker nog, voor de onbegrijpelijke handleiding. Ik heb lang gedacht dat het personeel van het Beaulieu Motor Museum de originele Franse tekst doodleuk door Google Translate had gegooid, wat tot de pareltjes leidt die je Clarkson kunt horen citeren (“the crowbar of embrayage”).
Niet dus. Deze tekst is vertaald door een Fransman met een woordenboek. Een soort van Google Translate dus, maar dan in het begin van de twintigste eeuw.
Op een avond zat ik eens “crowbar of embrayage” te googelen (wat iets als ‘koppelingshendel’ moet betekenen) en kwam uit op Papers Past, een initiatief van de nationale bibliotheek van Nieuw-Zeeland om oude kranten uit het land te digitaliseren. In de Auckland Star van 27 februari 1904 schrijft ene ‘Zamiël’ (een nom de plume) in de laatste paragraaf van zijn column over hoe hij een instructieboek van een De Dion Bouton opgestuurd heeft gekregen. Lees de tekst en vergelijk die met het filmpje: wat Clarkson opleest is dus historisch correct!
Hoe je dan wel correct met een De Dion Bouton rijdt? Kijk dan even dit filmpje: zwaardere kost maar duidelijk leerzamer. En zo zie je dat de auto een opzet heeft zoals eigenlijk vrij gebruikelijk in die tijd. Het doet erg denken aan de bediening van een T-Ford. En hoe je zo’n De Dion Bouton tot stoppen dwingt is vrij simpel: met die grote hendel aan de rechterkant. En anders is er nog een voetpedaal…
